Over de grens - Mechtild Borrman

''Zodra je begint te twijfelen is de vertwijfeling nabij''

De Schönings wonen in een dorp aan de Duits-Belgische grens. Zoals de meeste gezinnen daar proberen ook zij in de zware jaren na de oorlog wat extra's te verdienen met het smokkelen van koffie. De zeventienjarige Henni is hier vanaf het begin bij betrokken en kent de routes door het verraderlijke moerasgebied op haar duimpje. Zij kan de smokkelaars, voornamelijk kinderen, veilig in het donker door het gebied loodsen. Maar vanaf 1950 gaat de georganiseerde misdaad zich met de smokkel bemoeien en schrikt de douane er niet voor terug op hen te schieten. Op een nacht gebeurd dan ook het ondenkbare; Henni's zusje wordt neergeschoten. Henni wordt op een tuchtschool vastgezet voor koffiesmokkel maar dat is slechts een deel van de waarheid.
Haar jongere broertjes, die Henni sinds de dood van haar moeder onder haar hoede had, belanden in een katholiek kindertehuis. Daar sterft de kleine Matthias aan een longontsteking maar ook dat is slecht een deel van de waarheid.

Mechtild Borrman heeft veel onderzoek gedaan voor haar verhaal. Haar interesse werd gewekt door fotoalbums die zij vond op markten en door informatie op het internet. Haar personages zijn vrij verzonnen maar het smokkelen van koffie, boter en sigaretten is een ware geschiedenis. Tevens zijn de wantoestanden in het kindertehuis berust op informatie uit archiefmateriaal en getuigenverklaringen.

Het verhaal is een mix van geschiedenis en spanning met een eenvoudig schrijfstijl waardoor het boek makkelijk wegleest. Verschillende onderwerpen uit de naoorlogse geschiedenis weeft ze moeiteloos aan elkaar en maakt het begrijpend en soms ook aangrijpend.

Wat enigszins teleurstellend is, is het feit dat er geen enkele emotie in het boek voorkomt. Dit zou het mooie verhaal zo veel meer diepgang geven. Nu is het meer een weergave van gebeurtenissen.

Interessant is het om het oorlogsverhaal eens vanuit de Duits perspectief te lezen en te ervaren dat deze burgers het net zo zwaar hadden als de door Duitsland aangevallen landen.

Om te overleven doe je dingen waarvan je dacht dat je het nooit zou durven of doen. Ook uit verdriet kun je wraak nemen op een manier die je liever niet gewild had. En dan kun je ook nog eens beschuldigd worden van iets wat je misschien helemaal niet gedaan hebt en hou je je mond om je naaste te beschermen. Deze elementen komen allemaal voor in dit indrukwekkend verhaal.

Uitgeverij A.W. Bruna wil ik bij deze bedanken voor het recensie exemplaar.