zondag 14 februari 2021

Het grote niets - Nadav Vissel

 


                                ''Het verleden zegt niets over de toekomst''


Op zijn zevende wordt Naff verteld dat hij niet zomaar een losstaand iemand is, maar tot een volk behoort. Een volk met een eindeloos verleden, dat recent een oorlog heeft overleeft. Dat 'Ding', de oorlog, krijgt iets mythisch voor Naff en hij gaat aan de haal met de verhalen die hij erover hoort. Hij hoop dat hij zijn familie en zijn volk, wanneer hij maar het juiste verhaal verteld, de oorlog voorgoed achter zich kunnen laten. Maar dat wordt niet altijd goed ontvangen. Integendeel; wanneer Naff op zijn zeventiende voor een cursus 'schrijven over de Shoah' naar Tel Aviv gaat, leert hij wat die geschiedenis voor hem betekent.

'Het grote niets' is een tragikomische familieroman van een Joods jongetje die zijn identiteit zoekt naar aanleiding van de gefluisterde verhalen binnen zijn familie. Over het 'Ding', de oorlog, wordt niet gesproken, tegelijkertijd praten ze aan een stuk over niets anders. 
Wanneer een klein verhaal zo groots kan zijn weet je dat je een goed boek gelezen hebt. Vanuit de ziens- en vertelwijze van de zevenjarige Naff wordt 'Het ding', de oorlog groots en meeslepend uitgelegd. Naff is al vroeg wijs voor zijn leeftijd, hier en daar misschien iets te wijs wat de lezer kan irriteren. Hij is erg gevoelig voor de stemming van de mensen om hem heen en doet niets liever dan de sfeer op te vrolijken. Wanneer hij een fotoboek onder ogen krijgt wordt hem duidelijk waar de bedrukte sfeer in huis, en het gefluister onderling bij familieleden vandaan komt. In zijn tekenschrift maakt hij tekeningen met bijpassende verhalen om de mensen op te vrolijken, deze verteld hij wanneer het hem maar uitkomt iets wat niet altijd gewaardeerd wordt. Na de verhuizing van de familie van Amsterdam naar Zaandam, ervaart Naff ook zelf hoe het voelt om anders te zijn, in zijn geval Joods. Via de zondagsschool in de synagoge leert hij Iris kennen, met haar reist hij op zijn zeventiende naar Tel Aviv. In de kibboets aldaar vind hij opnieuw zijn weg naar zijn schrijfschrift.
Al vele boeken hebben het verhaal van de verschrikkingen en de nasleep op volgende generaties over proberen te brengen maar soms zit er in al zijn eenvoud een pareltje tussen en dat is deze, 'Het grote niets'. Het is een lichte en prettige leesstijl met veel gevoel voor humor. Iets wat vaak uit den boze is bij dit onderwerp maar in de kringen van de Joodse gemeenschap wel tot een van hun overlevingstactieken behoort, met name zelfspot. Het is ook een ontroerend verhaal omdat het voelt alsof je deel uitmaakt van dit gezin.
Er is duidelijk een tweedeling in vertelstijl. Het eerste gedeelte is vanuit kinderlijk begrip met zijn bijpassende taal en gedachten. Het tweede gedeelte vanuit een puberbrein met al zijn onzekerheden. Wat ook goed gedaan is is dat je de gruwelijkheden hier en daar wel aangestipt worden maar nergens met echte woorden beschreven. Des te knapper is dat. Dit boek is een aanrader voor jong en oud en met 234 pagina's ook nog eens zo uit te lezen.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten